İngiliz savaş gemisi, sökülmek üzere Aliağa yolunda

Avrupa, kullanımdan kaldırdığı gemileri sökülmek üzere ülkeye yollamaya devam ediyor. İngiliz savaş gemisi, Aliağa yolunda. İzmir Yaşam Alanları, “Gemileri kim kullandıysa onlar söksün” diyerek işleme tepki gösterdi.

Türkiye, Avrupa’nın gemi söküm üssü haline getirilmeye devam ediyor. İngiltere Kraliyet Donanması’na ait HMS Bristol adlı savaş gemisi, sökülmek üzere Türkiye’ye gönderildi.

11 Haziran’da Portsmouth’tan yola çıkan geminin 3 Temmuz’da İzmir’in Aliağa ilçesine ulaşması bekleniyor. Asbest, ağır metaller ve petrol türevleri gibi tehlikeli maddeler taşıyan gemi, söküm için en yüksek teklifi veren LEYAL Gemi Söküm şirketine teslim edilecek.

Bölge halkı ve yaşam savunucuları duruma tepkili. İzmir Yaşam Alanları yaptığı açıklamada, “Gemi sökümde Türkiye ile birlikte Bangladeş, Hindistan ve Pakistan tercih ediliyor. Biliyoruz ki Avrupa sökümleri için mesafe nedeniyle, Türkiye öncelik taşıyor. Türkiye’yi tercih ediyorlar, çünkü Türkiye’de iş gücü maliyeti çok ucuz, çevre yasaları da ekolojiden, yaşamdan değil, sermayeden yana. Aliağa’daki 22 tesiste Avrupa’da kullanılmayan ilkel baştankara yöntemi uygulanıyor. Gemiler kıyıya yanaştırılıyor ve malzeme denizde sökülüp, karaya taşınıyor. Bu yöntemle gemilerdeki kirlilik hem denize hem de toprağa karışabiliyor. İçerdiği yüksek tehdit nedeniyle, AB’de, kullanılmayan bu yöntem, AB Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliği’nde yasaklanmıyor” denildi.

22 GEMİ SÖKÜM TESİSİ HEMEN KAPATILSIN

Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Türkiye’nin 1994’den bu yana taraf olduğu; tehlikeli atıkların sınır ötesi taşınmasını ve bertaraf edilmesini kontrol altına almak amacıyla oluşturulan Basel Anlaşması’na göre, eski gemiler resmen toksik atıktır, yani canlılar için zehirli olan, istenmeyen kimyasalları barındırmaktadır. Gemilerin ithalatı devletin ilgili kurumlarının iznine bağlanmıştır. İngiltere ülke dışına geri dönüşüm için gönderdiği gemilerde tehlikeli atıkların neler olduğunu miktarlarıyla birlikte belgelediğini; söküm işini üstlenen şirketten geminin, işçi sağlığı ve güvenliği ile çevresel standartlara uyumlu olarak söküldüğüne dair ‘fotoğraflı kanıtlar’ istediğini belirtiliyor. Ama İzmir Yaşam Alanları olarak biz bunların lafta kaldığını Aliağa’daki mevcut koşulların bunu sağlamasının mümkün olmadığını biliyoruz. İzmir Yaşam Alanları olarak diyoruz ki, doğaya yaşam alanlarımıza verilen tahribatın para ile ölçülebilecek karşılığı yok. Yaşamak ve var olmak her canlının doğal hakkıdır. Gemileri kim kullandıysa onlar söksün. Aliağa da bulunan 22 gemi söküm tesisinin tümü hemen kapatılsın.”

NATO’NUN SOĞUK SAVAŞ TATBİKAT ARACI

HMS Bristol, 1973’te İngiliz Kraliyet Donanması’na katıldı. Falkland Savaşı’nda görev aldı. Soğuk Savaş döneminde NATO tatbikatlarında kullanıldı. 2020’de hizmet dışı bırakıldı.

***

ÜLKE, AVRUPA’NIN GEMİ SÖKÜM ÜSSÜNE DÖNÜŞTÜRÜLDÜ

Gemi söküm işleminin dünyada en çok gerçekleştirildiği ülkelerin Bangladeş, Hindistan ve Pakistan olmasına karşın Türkiye de, mesafe olarak yakınlığı sebebiyle, 22 gemi söküm tesisiyle Avrupa ülkeleri tarafından tercih ediliyor. STK Gemi Söküm Platformu’nun 2024 verilerine göre Türkiye sökülen gemi sayısı bakımından dünya 3’üncüsü, gros tonajı bakımından ise dünya 4’üncüsü. Buna göre sadece 2024 yılında Türkiye’de toplam 476 bin 303 gros tonajına sahip 84 gemi söküldü. Söküm için gönderilen gemilerden biri de İsrail gemisiydi. Gemi söküm işlemi insan sağlığı için de ciddi riskler teşkil ediyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin verilerine göre 2013-2022 arasında İzmir Aliağa’da en az 97 işçi yaşamını yitirdi.

***

HALK TEPKİSİ DURDURMUŞTU

2022’de İzmir halkı, Aliağa’da sökülmek üzere Brezilya’dan yola çıkan asbest yüklü gemiye tepki göstererek geminin ülkeye girişini engellemişti. Nae Sao Poulo isimli gemi, 4 Ağustos’ta Brezilya’nın Rio de Janeiro Limanı’ndan yola çıkarak geminin sökümünün yapılması planlanan yer olan Aliağa’ya doğru ilerleyişine başlamış, İzmir’deki birçok çevre, demokratik kitle, meslek örgütünün yanı sıra siyasi partiler ve belediyeler bir dizi eylem yapmıştı. Yapılan eylemlerin ardından hükümet geri adım atmak zorunda kalmış, geminin Cebelitarık Boğazı’na girişini engellenmişti.

Kaynak:Birgun.net