Aziz Çelik : Enflasyon halkın soyulmasıdır!
Pahalılık en önemli toplumsal sorun. Enflasyon, emme-basma tulumba gibi halktan alıyor zenginlere aktarıyor. Pahalılığın önemli sebeplerinden biri enflasyonun hatalı ölçümüdür. TÜİK hem hatalı enflasyon oranları açıklıyor hem de yargı kararlarına rağmen bilgi saklıyor.
Ülkemizin en önemli sorunu pahalılıktır. Bunun asıl sebebi ise yüksek enflasyondur. Emek gelirlerinin (ücretler, maaşlar, aylıklar) enflasyonun çok gerisinde kalması nedeniyle pahalılık daha da şiddetli bir hâl alıyor. Öte yandan yüksek enflasyonun kendisi fiyatlama davranışını bozuyor ve fırsatçılığa yol açıyor. Sermaye gelirleri veya şirket kârları enflasyondan korunmakla kalmıyor, enflasyonun en önemli sebebi oluyor. Bu durum gelir bölüşümünü daha da bozuyor.
Tanıdığımın en iyi işçi eğitimcilerinden biri olan iktisatçı Tevfik Çavdar (1931-2012) “Enflasyon bir emme basma tulumba gibidir. Halktan alır sermayeye aktarır” derdi. Pahalılık en çok emekçi sınıfları etkiler. Onların gelirleri sabittir, belirli dönemlerde artar. Fiyatlar ise piyasaya serbestçe yükselir. Daha yalın söyleyeyim: Enflasyon halkın soyulmasıdır.
Bu durum önümüzdeki temmuz ayında da devam edecek. Nisan ayı resmi enflasyon oranları açıklandı. Yıllık enflasyon yüzde 70’e, dört aylık enflasyon yüzde 20’ye dayandı. Temmuz 2024’te açıklanacak 6 aylık resmi enflasyon emek gelirleri için büyük önem taşıyor. Asgari ücretin artırılmayacağı söyleniyor. Bu durum diğer ücretlerin de artmayacağı ve alım gücünün eriyeceği anlamına geliyor.
Emekliler ve kamu görevlileri (memurlar) ise açıklanacak resmi enflasyona göre zam alacak. “Enflasyona göre” ifadesi “enflasyon kadar” anlamına bile gelmiyor. Kamu görevlileri ve onların emeklileri yürürlükteki tuhaf toplu sözleşme hükmü gereği resmi enflasyonun yaklaşık yüzde 5 kadar altında zam alacak. Diğer emeklilerin durumu ise meçhul! Enflasyon oranı emeklilerin kök aylıklarına uygulanacağı için 10 bin TL tutarındaki fiili en düşük aylık artırılmazsa emeklilerin bir bölümünün resmi enflasyon kadar bile zam alması mümkün değil.
TÜİK’E GÜVENSİZLİK!
TÜİK tarafından açıklanan enflasyona; tartışmalı yönleri, müdahaleye açık olması ve hakkındaki yaygın şaibe nedeniyle “resmi enflasyon” diyorum. Resmi enflasyon şu veya bu ölçüde hükümet müdahalesiyle yönlendirilmiş bir enflasyon oranıdır. TÜİK özerk ve bilimsel esaslara dayalı şeffaf bir enflasyon oranı açıklamadığı sürece TÜİK enflasyonuna “resmi enflasyon” diyeceğim. Resmi enflasyon halkın enflasyonu değil!
TÜİK verilerine güvensizliğin hem sokakta hem de farklı yaklaşımlara sahip bilim insanları ile sendikalar ve toplumsal örgütler arasında yaygın olduğu görülüyor. TÜİK Türkiye’nin en az güvenilir kamu kurumlarından biri. 2022’de yapılan bir araştırmaya göre TÜİK’e güven oranı yüzde 30 gibi oldukça düşük bir düzeyde kalmıştı. Muhtemelen son iki yılda bu güven daha da düşmüştür.
TÜİK adeta ülkenin en büyük işverenidir. Emek gelirlerinin neredeyse tamamı TÜİK tarafından açıklanan TÜFE oranları esas alınarak saptanıyor. TÜİK’in enflasyonu düşük hesaplaması ve milyonlarca çalışanın ve emeklinin gelirlerinin güdümlü resmi enflasyona göre belirlenmesi yoksullaşmaya yol açıyor.
