Çin’i sıkıştırma hamlelerini sürdüren Trump, ABD’nin 2021’de çekildiği Afganistan’daki Bagram Üssü’nü geri almayı istediğini söyledi. Taliban yönetimi “askersiz işbirliği” mesajı verirken Çin “Gerilimi kışkırtıyor” dedi.
ABD’nin küresel hegemonyasına tehdit olarak gördüğü Çin’i sıkıştırma hamlelerine devam eden Başkan Donald Trump, 20 yıllık işgali büyük bir yıkım ve fiyaskoyla sonuçlanan Afganistan’a dönmek istiyor. Biden yönetimini “beceriksizlikle” suçlayan Trump’ın mart ayından bu yana Taliban’la görüşmeler yürüttüğü öne sürüldü.
‘ÇÜNKÜ ÇİN’E YAKIN’
ABD Başkanı Trump, İngiltere ziyaretinin son gününde Başbakan Keir Starmer ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ABD güçlerinin 11 Eylül saldırıları sonrası 2001’de Afganistan’ı işgalinin ardından ülkedeki en büyük askeri üs olan “Bagram Hava Üssü’nü geri almayı istediklerini” söyledi.
Trump, ABD’nin 2021 Ağustos’ta çekilmesinin ardından tüm gücü devrettiği Taliban yönetiminin “kendilerinden bir şeyler istediklerini” belirterek Taliban ile pazarlık yapıldığı imasında bulundu. Trump, Bagram Üssü’nü istemelerine gerekçe olarak “Çin’in nükleer silahlarını ürettiği tesislere bir saat mesafede olmasını” gösterdi.
ABD’nin küresel hegemonyasına tehdit olarak gördüğü Çin’i sıkıştırma hamlelerine devam eden Başkan Donald Trump, 20 yıllık işgali büyük bir yıkım ve fiyaskoyla sonuçlanan Afganistan’a dönmek istiyor. Biden yönetimini “beceriksizlikle” suçlayan Trump’ın mart ayından bu yana Taliban’la görüşmeler yürüttüğü öne sürüldü.
‘ÇİN’E YAKIN’
ABD Başkanı Trump, İngiltere ziyaretinin son gününde Başbakan Keir Starmer ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ABD güçlerinin 11 Eylül saldırıları sonrası 2001’de Afganistan’ı işgalinin ardından ülkedeki en büyük askeri üs olan “Bagram Hava Üssü’nü geri almayı istediklerini” söyledi.
Trump, ABD’nin 2021 Ağustos’ta çekilmesinin ardından tüm gücü devrettiği Taliban yönetiminin “kendilerinden bir şeyler istediklerini” belirterek Taliban ile pazarlık yapıldığı imasında bulundu. Trump, Bagram Üssü’nü istemelerine gerekçe olarak “Çin’in nükleer silahlarını ürettiği tesislere bir saat mesafede olmasını” gösterdi.
BIDEN’I SUÇLAMIŞTI
Selefi eski ABD Başkanı Joe Biden yönetimini Afganistan’dan çekilme süreci nedeniyle eleştiren Trump, “Biden yönetimi Afganistan’da tam bir felaket yaşadı, hem de hiçbir gerekçe olmadan. Biz çekilecektik ama bunu güç ve itibarla yapacaktık. Dünyanın en büyük üslerinden biri olan Bagram’ı hiçbir karşılık almadan verdiler. Bu büyük bir beceriksizlikti” dedi.
Üssün stratejik önemine dikkat çeken Trump, “Bagram asla verilmemeliydi. Pist gücü ve uzunluğu açısından dünyanın en güçlü üslerinden biri; her şeyi indirebilirsiniz, hatta bir gezegeni bile. Bu kadar değerli bir üssü hiçbir şey almadan bıraktılar” ifadelerini kullandı.
ABD, 11 Eylül 2001’deki İkiz Kule saldırılarından bir ay sonra Afganistan’ı işgal etmişti. Trump, ilk başkanlık döneminin sonlarına doğru Taliban’la imzalanan Doha Anlaşması ile Afganistan’dan tamamen çekilme talimatı vermişti. Ancak 20 yıllık işgalin tamamen sonlandırılması, Biden döneminde gerçekleşebilmişti.
Afganistan’ın kuzeybatısındaki Parvan vilayetinde yer alan, başkent Kabil’e 47 kilometre uzaklıktaki Bagram Hava Üssü, hem Afganistan’ın kuzeyine hem de çevre ülkelere hâkim, kritik konumda bulunuyor. 1950’ler Sovyetler Birliği tarafından inşa edilen üs, ABD’nin işgal döneminde de ABD ordusunun ve koalisyon güçlerinin askeri operasyonlarının merkezi oldu. Bu dönemde üste 10 bini aşkın asker konuşlandı. Önce Sovyetler Birliği sonra da ABD üssü geliştirerek modernize etti.
AYLARDIR GÖRÜŞMELER VAR
CNN’in haberine göre ise Trump yönetiminin mart ayından bu yana Taliban’la gizli görüşmeler yürüttüğü ve Bagram Hava Üssü’nü geri almak için temaslarda bulunduğu iddia edildi.
CNN’e konuşan kaynaklar, Trump ve üst düzey güvenlik yetkililerinin “800 kilometre uzaklıktaki Çin’i gözetlemek, Afganistan’ın nadir toprak elementlerine ve madenlerine erişim sağlamak ve muhtemelen bir diplomatik tesisi yeniden açmak gibi farklı nedenlerle üssün geri alınmasının önemli olduğuna inandığını” kaydetti. Kaynaklar, tüm bu hedefler için bölgede ABD ordusunun varlığının gerekli olacağını kaydetti.
‘ASKERSİZ İŞBİRLİĞİ’
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid “Bagram, Afganistan’a aittir, Çin’e ya da ABD’ye değil. Amerikalıları İslam Emirliği’nden kovduk. Bu topraklarda tekrar bir ABD askeri varlığına asla izin vermeyiz” dedi. Taliban yönetiminin Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Zakir Celali ise konuya ilişkin “ülkelerinde Amerikan askeri bulundurmasına gerek olmadan Washington yönetimiyle ortak çıkara dayalı ilişki içinde olmaları gerektiği” yanıtını verdi.
PEKİN’DEN SERT TEPKİ
Pekin yönetimi ise Trump’ın Bagram Üssü’nü geri alma planına sert tepki göstererek “Bölgesel gerilimi kışkırtıyor” dedi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Çin’in Afganistan’ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygılı olduğunu belirterek “Belirli bir ülke (ABD) bölgesel gerilimi kışkırtıyor, bu gerilim destek bulmayacak” diye konuştu.
Taliban yönetimini resmen tanıyan tek ülke Rusya olsa da Çin, ABD’nin çekilmesinin ardından geçen sürede Kabil’deki hükümetle siyasi ve ekonomik ilişkilerini geliştirdi. “Kuşak ve Yol Girişimi” ile tarihi İpek Yolu güzergâhında ulaştırma ve altyapı projeleriyle Doğu-Batı ticaretini canlandırmayı hedefleyen Çin, bu coğrafyada kritik konumda bulunan Afganistan’da istikrarın sağlanmasını çıkarına görüyor.
Geçen ayın başlarında Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ı Beyaz Saray’da ağırlayan Trump, iki liderle barış anlaşması yönelik mutabakat imzalamıştı. ABD bu şekilde Güney Kafkasya’ya giriş yaparak Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nin önemli bir parçası olan Zengezur Koridoru’nun işletmesini 99 yıllığına devralmıştı.