Niğdeli domates üreticileri bu yıl fiyatların artmadığından şikayet etti. Geçen yıl 2 lira 90 kuruşa sattıkları domatesi, tüccarın ve sanayicilerin bu yıl 3 liradan aldığını belirten çiftçi İbrahim Ayhan, “Domates tarlada duruyor. Fabrikalara da vermezsek ürün tarlada kalacak. Bu domatesi 20 günü içinde satmak zorundayız. Üreticilerin yüzde 80’i bankalara borçlu. Ürünü satıp banka borçlarımızı kapatıyoruz ve yeni sezon için yeniden kredi çekiyoruz. Gelecek yıla hazırlık yapıyoruz” dedi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, domates üretiminin son yıllarda artış gösterdiği Bor ilçesine bağlı Çukurkuyu beldesine giderek domates tarlalarında üreticilerin sorunlarını dinledi. Çifçti İbrahim Ayhan ve Mustafa Arslan, geçen yıl 2 lira 90 kuruştan sattıkları domatesin, onca maliyet artışına rağmen bu yıl 3 liraya bile zor satıldığını belirterek mağdur olduklarını söyledi.
Maliyetler 2-3 kat artmasına rağmen geçen yıl 2 lira 90 kuruşa sattıkları domatesi, tüccarın ve sanayicilerin bu yıl 3 liradan aldığını belirten üreticiler, “Sektörde herkes her şeye zam yapıyor ama çiftçi bir türlü enflasyona göre ürününe zam yapamadığı için mağduriyet yaşıyor” dedi.
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer ise tarlada 3 lira olan domatesin, yerine göre marketlerde 10 lira ile 40 lira arasında satıldığına dikkat çekerek, “Enflasyonun yüzde 60, maliyet artışlarının yüzde 100’ü aştığı bir dönemde mağduriyet yaşayan üretici, önümüzdeki yıl ekim yapmayabilir. Bu durum, gıdaya erişimde ciddi sorun yaşatır” dedi.
HERŞEY 2-3 KAT ARTTI
Domates üreticisi İbrahim Ayhan, “Maliyetler çok arttı, işçilik maliyeti bile 2-3 kart arttı. Maliyetin altında domates satıyoruz. Hava şartları da bu yıl bizi zorladı. Ağustos ayında sıcaklık çok yükseldi ve günlük sulama yapmak zorunda kaldık. 3 lira bizi kurtarmıyor. Kendimize pazar arıyoruz, bulamıyoruz. O yüzden Tarım Kredi Kooperatifleri’ne yönelmeye çalıştık. Onu da denedik tarım Kredi Kooperatifleri’nden de gerekli verimi alamadık. Sözleşme yapıp domates piyasanın altına düştüğü zaman bize fireyle zarar veriyorlar. Yüzde 3-4 olan domatesin firesini yüzde 30’a çıkarıp çiftçiyi zor durumda bırakıyorlar” dedi.
İbrahim Ayhan, geçen yıl 16 lira olan dolar kurunun bu yıl 27 liraya, 18 lira olan mazotun 38 liraya çıktığını, elektrik, gübre, tohum ve ilaçlamanın arttığına dikkat çekti.
FABRİKALARA SATMAZSAK ÜRÜN ELDE KALACAK
Domates üreticisi olarak devletten destek alamadıklarını söyleyen İbrahim Ayhan, “Domates tarlada duruyor. Fabrikalara da vermezsek ürün tarlada kalacak. Böyle giderse domates ekimi düşer. Bu domatesi 20 günü içinde satmak zorundayız. Satamazsak tamamı biter. Soğuk aldığında domates tarlara çürür. Üreticilerin yüzde 80’i bankalara borçlu. Ürünü satıp banka borçlarımızı kapatıyoruz ve yeni sezon için yeniden kredi çekiyoruz. Gelecek yıla hazırlık yapıyoruz. Borçtan bir türlü kurtulup da rahat edemedik. Böyle giderse yakın tamamda tarlalarımız da icradan gidecek” diye konuştu.
ÜRETİCİYE SAHİP ÇIKILMIYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın üreticiye sahip çıkmadığından yakınan İbrahim Ayhan, “Bugün 3 liraya domates satıyoruz. Maliyetin altında bir fiyat. Buna rağmen fabrika 1,5 lira ya da 2 lira dese bile satmak zorundayız. Çünkü bize hiç kimse sahip çıkmıyor. Ne Tarım ve Orman Bakanlığı sahip çıkıyor ne Tarım Kredi Kooperatifleri sahip çıkıyor. Çok zor durumdayız” dedi.
“DOMATESİN SENEYE KAÇ LİRAYA SATILACAĞINI ÜRETİCİ ÖNCEDEN BİLMELİ”
CHP’li Gürer ise şunları söyledi:
“Tarım ve Orman Bakanlığı planlamadan uzak. Domates ekiliyor, ürün var, üretici zor şartlar altında ekip yapıyor, ancak ürün maliyetini bile karşılamıyor. Öyle olunca da üretici farklı arayışlara girerek, ürün desenini değiştiriyor. Çiftçi ürün desenini değiştirince de sorunlar katlıyor. Mutlaka bir planlama olmalı, burada yetişen domatesin bir yıl sonra kaç lira olacağı, ekim yapılmadan binilmeli.
“DOMATES TARLADA 3 LİRA AMA 1 KG DOMATES SALÇA MARKETTE 40 LİRA”
Çiftçi domatesten beklediği kazancı bulamadı. Salçalık domates tarlada 3 lira ama 1 kilogram salça marketlerde 30-40 liranın üzerinde. Sulama giderleri, ilaç giderleri, tohum ve gübre giderleri arttı. Çiftçinin eline geçen kazanç, geçen yılın altına düştü. Kentlerde en az 10 lira olan domates tarlada sadece 3 lira. Domates gerçekten üreticiye zarar ettiriyor.
“MALİYET ARTIŞLARI YÜKSEK, SATIŞ AZ, ÜRETİCİ PARA KAZANAMIYOR”
Marketlerde fiyat artıyor, ama tarlada 3 lira. Enflasyonun yüzde 60’a vardığı, maliyet artışlarının iki katına çıktığı süreçte domates üreticisi para kazanamaz. Domates salçalık olarak üretilen ürün üreticiye değil sanayiciye yarıyor. 5-7 kilo arası domatesten 1 kilo salça elde ediliyor..Sözleşmeli tarım yapan fabrika 3 lira altında da fiyatlar ile ürünü alıyor. Market rafında 1 kilo salça 40-50 lira satışa sunuluyor. Tarlada uygun fiyatlar ile ürün üretilse de market rafına kadar fiyatlar artıyor .Üreten dışında aracı karını artırırken Vatandaşta pahalı ürüne mahkum ediliyor.”